ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ခန္႕က ပ်ဴေခတ္ ကေခ်သည္ ေၾကးရုပ္တုိ႔၏ အတိတ္သမုိင္းကို စာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚမွ တူးဆြျခင္း

၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ အတြင္းတြင္ သုေတ သန ၀န္ေထာက္ ဦး စိန္ေမာင္ ဦး ဦးစီးသည့္ အဖဲြ႕သည္ သေရ ေခတၱရာျမိဳ႕ ေဟာင္းအေရွ႕ ေျမာက္ ဘက္ ျမိဳ႕ရိုး၏ အျပင္ ဘက္ရိွ ၊ ဘုရားမာ ဘုရားအနီး တူးေဖာ္မႈ ကုနု္းအမွတ္ (၈) မွ က်က္သေရ မဂၤလာ အထိမ္းအမွတ္ သေကၤတ သီရိ၀စၦပုံႏွင့္ ၾကာပန္း ၾကာခက္ တုိ႕ျဖင့္ ျခယ္လွယ္ ထားေသာ အျမင့္ ၁၁ လက္မ ခန္႔ရိွသည့္ ေၾကး ေခါင္းေလာင္း တစ္လုံး ကို တူးေဖာ္ ေတြရိွခဲ့သည္။ ထုိေၾကး ေခါင္းေလာင္း အတြင္းမွ ထူးျခားေသာ ပ်ဴေခတ္ ေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ကုိ ေတြ႔ရိွခဲ့ ေပသည္ ။ ေၾကး႐ုပ္ငါး႐ုပ္ သည္ ထုိေခတ္ တီးမႈတ္ကခုန္သည့္ သဘင္ပညာသည္တုိ႔၏ ပုံသ႑န္ကုိ ေဖာ္ညႊန္းသြန္း လုပ္ခဲ့ဟန္ရိွေပသည္။ အ႐ုပ္ တစ္ခုသည္ ပေလြ မႈတ္ဟန္၊ အ႐ုပ္တစ္က ဗုံတီးဟန္၊ ေနာက္တစ္ခု က ခြက္ခြင္း တီးျပီး၊ တစ္႐ုပ္ က ေပ်ာ့ေျပာင္းႏြဲ႕ ေႏွာင္း ႏူးည့ံ ျငိမ့္ေညာင္းစြာ ကျပ ဟန္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံး တစ္ခုက ပုပု ကြကြ ခါးကုန္းကုန္း ၊ သူ႔ ေက်ာကုန္း မွာ အထုပ္ တစ္ခု ပိုးျပီး ေပ်ာ္ေတာ္ ဆက္ (လူျပက္) ဟန္ပါပါ ဟာသျပဳ သ႐ုပ္ေဆာင္ ေနပုံ မ်ားျဖစ္ သည္။ ၄င္းတုိ႔သည္ ငယ္ပင္ ငယ္ေစကာမူ အလြန္အသက္ ပါလွျပီး အလြန္ ျမတ္ႏုိးဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ အႏုပညာ လက္ရာ ေျမာက္ၾက ေပသည္။ ဆင္ယဥ္ ထုံးဖဲြ႔မႈႏွင့္ ဟန္ပန္ အေနအထား မ်ားမွာ အိႏိၵယ ဆန္လွသည္ ။

ထုိေၾကး႐ုပ္ ငါး႐ုပ္ႏွင့္ တကြ အျခား တူးေဖာ္ ရရိွသည့္ ပ်ဴေခတ္ ပစၥည္းအခ်ဳိ႕ တုိ႔ကုိ ထိုစဥ္က ျပည္ျမိဳ႕နယ္ ရိွ သေရ ေခတၱရာ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ျပ တုိက္၌ ေခတၱ ျပသ ထားရိွ ခဲ့သည္ ။ ထုိသုိ႔ ျပသ ထားခဲ့ရာ မွ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ( ၆ ) ရက္ေန႔ ညတြင္ သူခုိး ခုိး ခံရပါသည္ ။ ေပ်ာ္ေတာ္ ဆက္ (လူ ျပက္) ႐ုပ္ တစ္ခုသာ သူခုိး လက္ ပါ မသြားပဲ က်န္ရိွခဲ့ ေပသည္ ။ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ႏုိင္ပန္းလွ သည္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ပ်ဴေၾကး႐ုပ္ မ်ားသည္ အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံ တြင္ အမည္မသိ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦး၏ လက္၌ရိွေနေၾကာင္း ခုိင္လုံေသာ သတင္း ကို ရရိွ သျဖင့္ လုပ္သား အဂၤလိပ္ သတင္းစာ တြင္ ပ်ဴ ယဥ္ေက်းမႈ အေၾကာင္း ေဆာင္းပါး ႏွစ္ပုဒ္ ေရးျပီး ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူခုိး ခိုးခံ ရေသာ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ၀ယ္ထားသူ သိရိွျပီး မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္လည္ ေပးပို႔ မွသာ အစားထုိးႏိုင္ ေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိႈးေဆာ္ တိုက္ တြန္း ခဲ့သည္။ ထုိ႔အျပင္ အေမရိကန္ ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္မွ သူ၏ မိတ္ေဆြ ေဟာင္းမ်ားကို ယင္းပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ေလး မ်ား သတင္းကို စုံစမ္း ေပးပါရန္ အ ကူအညီ ေတာင္းခံခဲ့ ေသာ္လည္း ကိုးႏွစ္ေ က်ာ္လ ာသည္ အထိ အေၾကာင္း မထူးခဲ့ သျဖင့္၊ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္အဆုံး တြင္ လုပ္သား အဂၤလိပ္ သတင္းစာတြင္ ေဆာင္းပါး ၃ပုဒ္ ေရးသားျပီး ၄င္း ေဆာင္းပါး မ်ားကို မိတၱဴ ကူးကာ အေမ ရိကန္ရိွ သူ ၏ မိတ္ေဆြမ်ား ထံ ေပးပို႔ခဲ့ ေသာ္လည္း ၊ မည္သူထံ ကမွ ျပန္ ၾကားခ်က္ တစ္စုံ တစ္ရာ မရရိွ ခဲ့ေပ ။

၁၉၈၃ ခုႏွစ္ ဧျပီလ တြင္ အမ်ဳိးသား ပထ၀ီ၀င္ မဂၢဇင္း( National Geographic Magazine ) မွ အယ္ဒီတာ အဖဲြ႕၀င္ တစ္ဦး ျဖစ္သူ မစၥတာ ဗ႐ုိင္ ေဟာင္ဆင္ ( Bryan Hodgson ) သည္ ျမန္မာ ျပည္သုိ႔ မဂၢဇင္း အ တြက္ ဓါတ္ပုံ ႐ုိက္ရန္ ေရာက္ရိွ လာရင္း ေဒါက္တာ ႏုိင္ပန္းလွ ေရးသား စီ ကုံးဖဲြ႕ခဲ့ ေသာ ( The Lost Musicians ) ေဆာင္းပါးကုိ ဖတ္႐ႈ ရျပီး စိတ္မ ေကာင္း ျဖစ္ကာ၊ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာ ႏုိင္ပန္းလွကုိ သြားေရာက္ ေတြ႕ဆုံျပီး ဆရာၾကီး ၏ ေဆာင္းပါး ကုိ ဓါတ္ပုံျဖင့္ ကူးယူျပီး အေမရိကန္ ျပည္သုိ႔ ျပန္ ေရာက္လွ်င္ ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္မ်ား ကို လက္၀ယ္ ထား႐ိွသူကို ရွာေဖြျပီး ျပသမည္၊ ထုိ႔အတူ ၾသဇာ တိကၠမ ရိွေသာ လူၾကီးမ်ား ထံကိုလည္း ေဆာင္းပါး မိတၱဴကုိ ေပးေ၀ကာ ပိုင္ရွင္ကို ေၾကး႐ုပ္မ်ားကို အမိ နုိင္ငံသုိ႔ ျပန္ပို႔ ေပးသင့္ ေၾကာင္း ၀ိုင္း၀န္း နားခ် ေျဖာင္းဖ် တိုက္တြန္း ခုိင္းမည္၊ မိမိ အစြမ္းကုန္ ၾကိဳးစား မည္ ေအာင္ျမင္ မည္ဟု မိမိ ယုံၾကည္သည္ ဟု ေျပာဆုိ ကတိေပးခဲ့ သည္။မစၥတာ ဗ႐ုိင္ ေဟာင္ဆင္၏ ၾကိဳးပမ္းမႈ ေၾကာင့္ ဆရာၾကီး ေဒါက္တာ ႏုိင္ပန္းလွ ၏ ေဆာင္းပါး ကို ဖတ္႐ႈ ရေသာ ပ်ဴေၾကး ႐ုပ္ေလး႐ုပ္ကုိ ၀ယ္ယူထား သူ၏ မိတ္ေဆြမ်ားက ၀ယ္ယူ ထားသူကုိ ႐ုပ္ထုမ်ားကို အမိႏုိင္ငံသုိ႔ ျပန္ပို႔ေပးသင့္ ေၾကာင္း စတင္တုိက္တြန္းၾကသည္။

ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ ေလး႐ုပ္ကုိ အေမရိကန္ ေဒၚလာငါးသိန္းေပးျပီး ၀ယ္ထားသူမွာ နယူးေယာက္ ျမိဳ႕ ေန အႏု ပညာ ပစၥည္းမ်ားကုိ စုေဆာင္း ေရာင္း၀ယ္သူ သန္းၾကြယ္ သူေဌး မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ ( Robert Ellsworth ) ဆုိသူျဖစ္သည္။

ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ ေလး႐ုပ္သည္ မူရင္း အစစ္အမွန္ ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္ေဆးေပး ေသာ ေဘာ္စတြန္ ျပတုိက္မွ အာရွ တိုက္ဆုိင္ရာ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္း ပါရဂူ ေဒါက္တာ ဂ်န္ေဖာင္တိန္( Jan Fontein ) ႏွင့္ ထုိအခ်ိန္ က အေမရိကန္ သမၼတ ျဖစ္ေသာ ေရာ္နယ္ ေရဂင္ Ronald Wilson Reagan ( သမၼတ သက္ တမ္း 1981 -1989 ) ၏ သမၼတ ကေတာ္ နန္စီေရဂင္ တို႔သည္ မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ ၏ ရင္းႏွီးေသာ မိတ္ေဆြ ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္၍ မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ကုိ ေၾကး႐ုပ္ ေလး႐ုပ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြက္ အ စားမထုိး ႏုိင္ တန္ဖုိး မျဖတ္နုိင္ေသာ ေရွးေဟာင္း သမုိင္း၀င္ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ ေၾကာင္း ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ သုိ ႔ျပန္လည္ ေပးပို႔ ျခင္းျဖင့္ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံက ေက်းဇူးတင္ ဂုဏ္ျပဳမည္ ျဖစ္သလုိ ကမၻာ အရပ္ရပ္မွ ေစတနာ ရွင္မ်ားက ခ်ီမြမ္းျပီး အေမရိကန္ အစုိးရ ကလည္း ေက်းဇူးတင္ ဂုဏ္ျပဳ မည္ျဖစ္ ေၾကာင္း၊ မြန္ျမတ္ေသာ ထူးျခားေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၀ုိင္း၀န္း တိုက္တြန္း ၾကေလသည္ ။ မိတ္ေဆြ မ်ား၏ တုိက္တြန္း ခ်က္ႏွင့္ မြန္ျမတ္ေသာ ေစတနာ အရင္းခံ တုိ႔ေၾကာင့္ မိမိပိုင္ ေၾကး႐ုပ္ ေလး႐ုပ္ကို ျမန္မာ ႏိုင္ငံသုိ႔ မိမိ စရိတ္ ႏွင့္မိမိ ကိုယ္တုိင္ ျပန္ပို႔ ေပးမည္ဟု မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္က နန္စီေရဂင္ ကုိ ကတိ ေပးခဲ့သည္ ။ သုိ႔ႏွင့္ အေမ ရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အစုိးရ ခ်င္းဆက္သြယ္ျပီး ျပန္လည္ ေပးပို႔ရန္ စီစဥ္ ခဲ့ၾကသည္။

မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ သည္ ( ၁၇.၁၁.၈၃ )ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ သုိ႔ ေရာက္ရိွ လာျပီး ၊ (၁၈.၁၁.၈၃) ေန႔ မြန္းလဲြ ၂ နာရိီတြင္ ျပည္လမး္ ေျခာက္ မိုင္ ခဲြ ရိွ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီး ဌာန၌ တရား၀င္ ျပန္လည္ လဲႊေျပာင္း ေပးအပ္ရာ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးဥကၠာ ေက်းဇူးတင္ စကား ေျပာၾကားျပီး လက္ခံ ယူခဲ့သည္။ အဆိုပါ ပ်ဴေခတ္ ေၾကးရုပ္ ေလးရုပ္ကုိ လဲြအ ပ္ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ အေမရိကန္ ျပည္ ေထာင္စု သံရုံးမွ ယာယီ တာ၀န္ခံ သံမႉးႏွင့္ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီး ဌာနမွ သုေတသန မႉးမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ ၾကသည္ ။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ၁၆ ႏွစ္ၾကာ ေပ်ာက္ဆုံး ေနေသာ ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ ေလး႐ုပ္ သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ ႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရိွ ခဲ့ေပသည္ ။ မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ (၁၉.၁၁.၈၃) ေန႔တြင္ ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ ေလးမ်ားအား တူးေဖာ္ ေတြ႕ရိွရာ သမိုင္း၀င္ ေဒသ ျဖစ္သည့္ ျပည္ျမိဳ႕ အနီး ေမွာ္ဇာ သုိ႔သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ျပီး၊ (၂၀.၁၁.၈၃ ) ေန႔တြင္ ပုဂံ ျမိဳ႕ေဟာင္း သုိ႔ ေနခ်င္း ျပန္ သြားေရာက္ ကာ ေရွးေဟာင္း ေစတီပုထုိး မ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ လက္ရာမ်ားကို ေလ့လာ၍ ဓါတ္ပုံမ်ား ရိုက္ ကူးခဲ့သည္ ။ (၂၁.၁၁.၈၃ ) ေန႔တြင္ ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ၾကီး ဌာနသို႔ သံ႐ုံး အရာ ရိွမ်ားနွင့္ အတူ သြားေရာက္ ကာ ၀န္ၾကီး ဦးေအာင္ ေက်ာ္ျမင့္အား ေတြ႕ဆုံခဲ့ သည္ ။ ၀န္ၾကီးက ျမန္မာနိုင္ငံ အစုိးရ ကုိယ္စား သူ႔အား ေက်းဇူး တင္ လက္မွတ္ထိုး ထားေသာ “ေက်းဇူးတင္လႊာ” ကိုေပးအပ္ ခဲ့သည္။ ထုိ႕ အျပင္ အမွတ္တရ ျဖစ္ရန္ ပါတီ ဥကၠဌၾကီး ၏ လက္ေဆာင္ ျဖစ္ေသာ ပ်ဴ ေၾကး႐ုပ္ ပုံတူငါး႐ုပ္ တို႔ကို ၀န္ၾကီးက မစၥတာ ေရာဘတ္ အယ္လ္စ၀ပ္ အား ေပးအပ္ခဲ့ ပါသည္။

[ ခါးကုန္းေနေသာ အ႐ုပ္ငယ္မွာ အျမင့္ေပ သုံးလက္မခန္႕ရိွျပီး က်န္အ႐ုပ္ ေလး႐ုပ္မွာ ေလးလက္မ ခန္႔စိီျမင့္သည္။ ( လုပ္သားသတင္းစာ ၁၉.၁၁.၈၃ ေန႔ )အႏုပညာေၾကး႐ုပ္ေလးခုတုိ႔မွာ အျမင့္ေလးလက္မခဲြစီရိွျပီး လူပ်က္႐ုပ္မွာ သုံးလက္မသာရိွပါသည္။
ႏုိင္ပန္းလွ - ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ။ ။ “သုေတသန စာေပမ်ား” အားမာန္သစ္ စာေပ၊ ၂၀၀၆ခုနွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလ၊ ဒုတိယအၾကိမ္၊ ရန္ကုန္။ ]

[ ကေခ်သည္ ႏွစ္ေယာက္၊ ေျပြမႈတ္ တစ္ေယာက္၊ လက္ခုပ္တီး တစ္ေယာက္ နဲ႔ လူျပက္ ျဂီေကြၾတ အေရွ႕ေျမာက္ ျမိဳ႕ျပင္ရိွ ဘုရားမာ အနီးက ရတဲ့ ကုလား သဘင္သည္ ငါးဦး ပ်ဴလက္ရာ လုိ႔ ေျပာၾက ေပမယ့္ ကုလားျပည္က သြင္းလာ ဟန္တူတယ္။
သန္းထြန္း -ေဒါက္တာ ။ ။ “ျမန္မာသမုိင္းပုံ ”၊မုံေရြးစာအုပ္တုိက္၊ ၂၀၀၄ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ၊ ပထမအၾကိမ္၊ ရန္ကုန္။ ]

က်မ္းကုိးစာရင္း။

မုိးျမင့္ေမာင္ ။ ။ “ထူးဆန္းေထြလာျပည္ျမန္မာ” ျမ၀တ္ရည္စာေပ၊ ရန္ကုန္။
သန္းထြန္း -ေဒါက္တာ ။ ။ “ျမန္မာသမုိင္းပုံ ”၊မုံေရြးစာအုပ္တုိက္၊ ၂၀၀၄ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ၊ ပထမအၾကိမ္၊ ရန္ကုန္။
ေက်ာ္၀င္း – မႏုႆ ။ ။ “အေျခခံေရွးေဟာင္း သုေတသနပညာ” စာေပဗိမာန္ ၁၉၇၇၊ ပထမအၾကိမ္။
ႏုိင္ပန္းလွ -ပါေမကၡေဒါက္တာ ။ ။ “သုေတသန စာေပမ်ား” အားမာန္သစ္စာေပ၊ ၂၀၀၆ခုနွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလ ၊ ဒုတိယအၾကိမ္၊ ရန္ကုန္။
လုပ္သားသတင္းစာ ။ ။ ၁၉.၁၁.၁၉၈၃ ေန႕
ေဌးေ၀ ။ ။ “ ပ်ဴျမိဳ႕ျပယဥ္ေက်းမႈသမုိင္း ” ထြန္းေဖာင္ေဒးရွင္းဘဏ္စာေပေကာ္မတီ၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ၾသဂုတ္လ၊ ပထမအၾကိမ္၊ရန္ကုန္။

ဘ၀ဒ႑ာရီ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Photo; National Geographic Magazine မွ ေဖာ္ျပေသာ ေပ်ာက္ဆုံးသြားသည့္ ပ်ဴေၾကး႐ုပ္(၄)႐ုပ္