ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀)ေက်ာ္ န၀၀ါသီ (သုိ႔မဟုတ္) ျပည္ၿမိဳ႕ သမုိင္းအက်ဥ္း

အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ န၀၀ါသီ (ျပည္ၿမိဳ႕)ေဟာင္းႏွင့္ ျပည္ေရႊနန္းတုိ႔ကုိ လုံး၀အစေဖ်ာက္ ၿဖိဳဖ်က္ၿပီးေနာက္ သာမန္ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ကုိ ခရစ္ႏွစ္ (၁၈၆၂)ခုႏွစ္တြင္ ၎တုိ႔စိတ္တုိင္းက် ၿမိဳ႕ကြက္႐ုိက္ခဲ့ . . .
ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္သည္မွ (၉)ကုိးလေျမာက္၊ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)ခု၊ ျပာသုိလျပည့္၊ ဘီစီ(၅၇၇)တြင္ သီဟပဗၺတ အမည္ရွိေသာ “ဖုိးဦးေတာင္”သုိ႔ ပထမအႀကိမ္ ႂကြေရာက္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ (၁၂)ႏွစ္ကာလၾကာေသာ္ ေ၀႒ဒီပမင္း၏သားေတာ္ သီရိေခတၱမင္းသားသည္ မိမိ၏ေနာက္လုိက္ ဗုိလ္ေျခအမ်ား ႏွင့္တကြ ၿမိဳ႕သစ္တည္ေထာင္ရန္အတြက္ သလႅာ၀တီ ဧရာ၀တီျမစ္မ်ားကုိ ကူး၍ၿမိဳ႕သစ္တည္ရန္ ေနရာ ရွာေဖြၾကသည္။

ယခု ျပည္ၿမိဳ႕တည္ရွိရာ အရပ္သုိ႔ ေရာက္ၾကရာတြင္ ၿမိဳ႕သစ္တည္ရန္ ေျမအေနအထား အလြန္ေကာင္းမြန္ သင့္ျမတ္လွသျဖင့္ သီရိေခတၱမင္းသားသည္ ပညာရွိတုိ႔အား အတိတ္၊ နိမိတ္ဖတ္ေစသည္။ ပညာရွိတုိ႔က ဤအရပ္၌ၿမိဳ႕သစ္ တည္သည္ရွိေသာ္ ၾကည့္႐ႈမစသူမ်ားၿပီး အဓြန္႔ရွည္စြာ တည္လတၱံ႕၊ သားေတာ္ေျမးေတာ္ အစဥ္အဆက္ ဘုန္းတန္ခုိးႀကီးမားေသာ မင္းမ်ားျဖစ္၍ “ဂဠဳန္နဂါး”တုိ႔ကုိ အစုိးရလတၱံ႕ဟု နိမိတ္ေကာင္း ဖတ္ၾကားၾကကုန္၏။

သီရိေခတၱမင္းသားသည္ ထုိသို႔ေသာမဂၤလာ အတိတ္နိမိတ္တုိ႔ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဘီစီ(၅၈၉)၊ မဟာသကၠရာဇ္ (၁၁၅)ခု၊ တေပါင္းလဆန္း(၁) ရက္မွ အစျပဳ၍ ၿမိဳ႕အဂၤါ အစုံအလင္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ရာ လျပည့္ေန႔တြင္ ၿပီးစီး ေလသည္။ ၿမိဳ႕အမည္ကုိလည္း ေတာအုပ္ကုိ အသစ္ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္း၍ ၿမိဳ႕သစ္ တည္ေထာင္ေသာေၾကာင့္ ““န၀၀ါသီ””ဟု ကမၸည္းေမာ္ကြန္း ထုိးခဲ့ေပသည္။ ဤသုိ႔ န၀၀ါသီတြင္ မင္းမ်ားစဥ္ဆက္မျပတ္ စုိးစံလာၾကရာ တြင္ ရွရီေခ်တၱရ(သုိ႔) သေရေခတၱရာ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံေတာ္ ေခတ္တြင္လည္း သေရေခတၱရာ ျပည့္ရွင္ ဒြတၱေဘာင္ မင္းႀကီးသည္ ေယာက္ဖေတာ္ “နႏၵသူရိယ” မင္းသားကုိ သာသနာႏွစ္ (၁၀၅)ခုႏွစ္တြင္ န၀၀ါသီ (ျပည္ၿမိဳ႕)၌ ထီးနန္းျပဳ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းျပဳေစခဲ့သည္။

ပုဂံၿမိဳ႕တည္ သမုဒၵရာမင္းသည္ သီဟသူကုိ သမီးေတာ္ သာလာ၀တီႏွင့္ လက္ထပ္ေပးၿပီး ထီးျဖဴႏွင့္တကြ မင္းေျမာက္ တန္ဆာတုိ႔ကုိ ေပးသနား၍ နန္းတည္ၿပီးလွ်င္ သကၠရာဇ္ (၈၁)ခုႏွစ္တြင္ န၀၀ါသီ(ျပည္ၿမိဳ႕)တြင္ မင္းျပဳေစၿပီး သတုိးသီဟ ရာဇာဘြဲ႕ေတာ္ အပ္ႏွင္းခဲ့သည္။

ဤသုိ႔ျဖင့္ န၀၀ါသီ (ျပည္ၿမိဳ႕)သည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္ကပင္ တည္ေထာင္သည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာ့ေရွးေဟာင္း စာေပသမုိင္းမ်ားက မွတ္တမ္းျပဳ ထားခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ န၀၀ါသီၿမိဳ႕သည္ ဘုရားရွင္လက္ထက္ ကာလကပင္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀)ေက်ာ္ ထင္ရွား ရပ္တည္လာခဲ့ ေသာ္လည္း သေရေခတၱရာျပည္ႀကီး လုံး၀ပ်က္သုဥ္းသြားသည့္ ေနာက္ပုိင္း ကူးသန္း သြားလာမႈ လြယ္ကူသည့္ ဧရာ၀တီ ျမစ္ကမ္းပါးရွိ န၀၀ါသီၿမိဳ႕သုိ႔ သေရေခတၱရာ ပ်ဴလူမ်ဳိးမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထုိင္လာၾကသည္။ န၀၀ါသီၿမိဳ႕တြင္ ပ်ဴလူဦးေရ တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာၿပီး ပ်ဴလူမ်ဳိးတုိ႔ အမ်ဳိးအႏြယ္ အစဥ္အလာမပ်က္ ေနထုိင္ လာသည္ကုိ အစြဲျပဳ၍ “ပ်ဴၿမိဳ႕”ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ၾကသည္။

ဤသုိ႔ျဖင့္ န၀၀ါသီၿမိဳ႕ အမည္ေပ်ာက္ ၿပီးပ်ဴၿမိဳ႕မွ ေနာင္အခါတြင္ “ျပည္ၿမိဳ႕”ဟူ၍ ေခၚတြင္ ထင္ရွားလာသည္မွာ ယေန႔တုိင္ ျဖစ္ေပသည္။ (ပ်ဴလူမ်ဳိးမ်ား ေနထုိင္ခဲ့သည့္ ေမွာ္ဇာေက်းရြာ အနီးတြင္ ၿမိဳ႕႐ုိးမ်ား၊ ဘုရားေစတီ၊ ပုထုိးမ်ား၊ ဂူသခ်ဳႋင္း ႏွင့္ပ်ဴေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈ ျပတုိက္လည္းရွိသည္။)
ပုဂံျပည့္ရွင္ နရသီဟပေတ့မင္း (တ႐ုတ္ေျပးမင္း)၏ သားေတာ္သီဟသူ (၆၀၄-၆၄၆)သည္ ျပည္ၿမိဳ႕ကုိ ၿမိဳ႕အဂၤါရပ္မ်ားႏွင့္ အညီ ျပန္လည္ အသစ္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ျပည္မင္းသီဟသူသည္ ေရွးမင္းအဆက္ဆက္ တည္ေဆာက္ စုိးစံခဲ့ေသာ ျပည္ၿမိဳ႕ေဟာင္းကုိပင္ က်ဳံး၊ ၿမိဳ႕႐ုိး၊ ျပအုိး၊ ပစၥင္ အစရွိေသာ ၿမိဳ႕အဂၤါရပ္မ်ားျဖင့္ ျပည္ေရႊနန္းၿမိဳ႕ကုိ အခုိင္အမာ တည္ေဆာက္ မင္းျပဳခဲ့သည္။

ထုိသုိ႔ျဖင့္ ျပည္ၿမိဳ႕သည္ တစ္ခါတစ္ရံ ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕စားၿမိဳ႕၀န္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕စားၿမိဳ႕၀န္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ၿမိဳ႕အျဖစ္လည္းေကာင္း အသြင္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ရာမွ ခရစ္ႏွစ္ (၁၈၅၂)ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ တုိင္းတစ္ပါး က်ဴးေက်ာ္ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ တုိ႔၏ ကုိလုိနီ လက္ေအာက္သုိ႔ ျပည္ၿမိဳ႕က်ေရာက္ခဲ့ရၿပီး သူ႔ကၽြန္ဘ၀ က်ေရာက္ခဲ့ရသည္။ ျပည္ေရႊထီး၊ ေရႊနန္း လည္း ကြယ္ေပ်ာက္ ခဲ့ရေပေတာ့သည္။

ခရစ္ႏွစ္ (၁၈၅၂)ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ ၉ ရက္ေန႔တြင္ အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ ျပည္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္ကပင္ တည္ေထာင္စုိးစံခဲ့သည့္ ျပည္ေရႊနန္း ၿမိဳ႕ေနရာေပၚတြင္ အဂၤလိပ္တုိ႔က အက်ဥ္းသား ခ်ဳပ္ေႏွာင္ရာ အက်ဥ္းေထာင္ကုိဦးစြာ ပထမတည္ေထာင္ခဲ့သည္။ (ျပည္ေရႊနန္းေတာ္သည္ ယေန႔စည္ပင္သာယာ ေစ်းႀကီးေနရာျဖစ္သည္။)
အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ ျမန္မာမင္းမ်ား ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀)ေက်ာ္ တည္ေထာင္စုိးစံခဲ့သည့္ ျပည္ေရႊ နန္းၿမိဳ႕ကုိ လုံး၀ အစေဖ်ာက္ ဖ်က္သိမ္းၿပီး ၿဗိတိသွ် ကုိလုိနီ လက္ေအာက္ခံ သာမန္ၿမိဳ႕သစ္ တည္ေဆာက္ရန္ ၿမိဳ႕သစ္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။

ဤသုိ႔လုပ္ေဆာင္ရင္း (၁၀)ႏွစ္ အၾကာ ခရစ္ႏွစ္(၁၈၆၂) ခုႏွစ္တြင္ ျပည္ၿမိဳ႕၌ ၿမိဳ႕လုံးကၽြတ္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း မီးအႀကီး အက်ယ္ ေလာင္ကၽြမ္းခဲ့သည္။ ျမန္မာမင္းမ်ား တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ျပည္တစ္ၿမိဳ႕လုံး ျပာပုံဘ၀ ေရာက္ခဲ့ရၿပီး မ႐ုိးသားသည့္ လုပ္ႀကံ မီးေလာင္တုိက္သြင္းမႈ တစ္ရပ္ပင္တည္း။ အဂၤလိပ္တုိ႔၏ အႀကံပက္စက္ ရက္စက္ ယုတ္မာလွသည့္ လုပ္ႀကံမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။

အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားမ်ား ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္၊ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ လုံး၀ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ေပ်ာက္ကြယ္ေစရန္ ကုိလုိနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ယႏၲရား စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ လက္ထက္ကပင္ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ျပည္ေရႊနန္းၿမိဳ႕ကို အစအနမက်န္ေအာင္ အုတ္ၿမိဳ႕႐ုိးမ်ားကုိ ၿဖိဳခ်ၿပီး က်ဳံးမ်ားကုိ လုံး၀ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္အထိ ေျမဖုိ႔ခဲ့ၾကသည္။ ၿမိဳ႕႐ုိးမ်ား၊ က်ဳံးမ်ားႏွင့္ နန္းေတာ္ရာပါ မက်န္ေအာင္ စနစ္တက် ၿဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ်ကုိလုိနီတုိ႔သည္ ျပည္ၿမိဳ႕ကုိ သာမန္ၿမိဳ႕သစ္ တည္ေဆာက္ေရး (၃)ႏွစ္ စီမံကိန္းကို စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တုိ႔ (၁၈၆၂)ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့သည့္ (၃)ႏွစ္ စီမံကိန္းျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ျပည္ၿမိဳ႕သစ္သည္ ယေန႔တည္ရွိေနသည့္ ျပည္ၿမိဳ႕ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ န၀၀ါသီ (ျပည္ၿမိဳ႕)ေဟာင္းႏွင့္ ျပည္ေရႊနန္းတုိ႔ကုိ လုံး၀အစေဖ်ာက္ ၿဖိဳဖ်က္ၿပီးေနာက္ သာမန္ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ကုိ ခရစ္ႏွစ္ (၁၈၆၂)ခုႏွစ္တြင္ ၎တုိ႔ စိတ္တုိင္းက် ၿမိဳ႕ကြက္႐ုိက္ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တုိ႔ ၿမိဳ႕သစ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ ျပည္ၿမိဳ႕ကုိ စတင္သိမ္းစဥ္က ျပည္ေရႊနန္းေတာ္ေနရာတြင္ အက်ဥ္းေထာင္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ (ယေန႔ တည္ရွိေနသည့္ ျပည္စည္ပင္သာယာ ေစ်းႀကီးေနရာ ျဖစ္သည္) ေနာက္ပုိင္း ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္သုိ႔ အက်ဥ္းေထာင္အသစ္ ေျပာင္းေရႊ႕တည္ေဆာက္သည္။ (ယေန႔တည္ ရွိေနသည့္ ျပည္အက်ဥ္းေထာင္ ျဖစ္သည္။)

အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ တည္ရာတြင္ န၀၀ါသီျပည္ၿမိဳ႕ေဟာင္းထက္ ပုိမုိက်ယ္၀န္းစြာ ၿမိဳ႕ကြက္ ႐ုိက္ခဲ့သည္။ ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ၌ ရပ္ကြက္ႀကီးမ်ား တုိးခ်ဲ႕ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ျပည္ၿမိဳ႕သစ္ အေရွ႕ဘက္တြင္ ရြာဘဲရပ္ကြက္၊ အေနာက္ဘက္တြင္ ေက်ာင္းႀကီးရပ္ကြက္၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ဆင္စုရပ္ကြက္၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ န၀င္းေခ်ာင္းကုိ အစြဲျပဳ၍ န၀င္းရပ္ကြက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕အလယ္တြင္ ေလးဆူဓာတ္ေပ်ာ္ ေရႊဆံေတာ္ ထီးေတာ္ရိပ္ေအာက္တြင္ တည္ရွိရာ ဆံေတာ္ရပ္ကြက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕အတြင္း လမ္းမ်ားကုိလည္း ရာဇ၀င္ အေၾကာင္း အရာမ်ားႏွင့္ လုိက္ဖက္ေအာင္ ေခၚတြင္ေစခဲ့ပါသည္။

က်မ္းကုိး။ ျပည္အစုိးရေက်ာင္းအမွတ္(၁) အထက မွတ္တမ္းႏွင့္ န၀၀ါသီ(ျပည္ၿမိဳ႕) မွတ္တမ္းအက်ဥ္း။ ေက်ာ္ဒင္ဟန္ (B.A, Dip.Ed) သမုိင္းသုေတသီ ပညာရွင္၊ ျပည္ၿမိဳ႕။

ဓမၼသံေတာ္ဆင့္စာေပ
ေမာင္(စြယ္စံုက်မ္း)
ဓာတ္ပံု - Pyae Phyo Pyay