အစာအိမ္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေသာအေၾကာင္းအရင္းမ်ား

အစာအိမ္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေသာအေၾကာင္းအရင္းမ်ား
======================================

၁။ H. Pylori ေရာဂါပုိးရွိျခင္း။

၂။ အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကုိ အစာမပါပဲ ေသာက္ျခင္း။

၃။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း။

၄။ အပူအစပ္ အသုပ္ႏွင့္္ လက္လုပ္ခ်ဥ္မ်ား စားျခင္း။

၅။ အစာစားခ်ိန္ မမွန္ျခင္း။

၆။ ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္ ျပင္းျပင္းေသာက္ျခင္း။

၇။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း။

H. Pylori ေရာဂါပိုး

အစာအိမ္ကုိ H. Pylori ပုိးကူးစက္ခံရျခင္းသည္ အစာအိမ္အနာျဖစ္ရေသာ အဓိကအေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ သည္။ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေသာသူမ်ား၏ ၃၀% မွ ၆၀% တုိ႔တြင္ H. Pylori ပုိးေတြ႔ရွိရၿပီး အူသိမ္တြင္ အနာျဖစ္ေသာ သူမ်ား၏ ၇၀% ခန္႕တြင္ H. Pylori ပုိးေတြ႔ရွိရသည္။ အစာအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားေစမႈ တြင္ လည္း H. Pylori ပုိးသည္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈရွိေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ၎ပုိးမ်ားသည္ အစာအိမ္ကဲ့သုိ႔ ေသာ အက္ဆစ္ ထုတ္လုပ္သည့္ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အသက္ရွင္ေနထုိင္ႏုိင္ရန္ အတြက္ Urease Enzyme ကုိ ထုတ္လုပ္ၿပီး အစာအိမ္၏ pH ပမာဏကုိ Alkaline ျဖစ္ေအာင္လုပ္၍ အစာအိမ္အတြင္း ရွင္သန္ ေနထုိင္ၾကသည္။ H. Pylori ပုိးအမ်ဳိးအစား အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိ၍ ေရာဂါေပးစြမ္းႏုိင္ေသာ ဗီဇပါရွိမႈ ကြာျခားသျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္မႈလည္း ကြာျခား ႏုိင္ေပသည္။ဖြ႔ံၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ေသာ လူဦးေရ၏ ၈၀% မွာ H. Pylori ပုိး ကူးစက္ခံေနရၿပီး၊ ဖံြ႔ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၂၀ % မွ ၅၀ % ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားအရလူႀကီးဘဝထက္ ကေလး ဘဝတြင္ ကူးစက္ခံရမႈ ပုိမ်ားေၾကာင္းေတြ႔ရွိရသည္။ H. Pylori ပုိးကူးစက္မႈမ်ားေစေသာ အဓိက အခ်က္ႏွစ္ခ်က္မွာ လူမႈစီးပြားေရးနိမ့္က်မႈႏွင့္ ပညာေရးနည္းပါးမႈ တုိ႔ ပင္ျဖစ္သည္။ အျခားျဖစ္ႏုိင္ေသာ အခ်က္ မ်ားမွာ အိမ္တြင္လူဦးေရမ်ားျခင္း၊ မသန္႔ရွင္းေသာပတ္၀န္း က်င္တြင္ ေနထုိင္ရျခင္း၊ မသန္႔ရွင္းေသာေရႏွင့္ အစား အေသာက္၊ ေရာဂါပုိးရွိေသာလူမ်ား၏ အန္ဖက္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔မိျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။

အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား

လူအမ်ား ေယဘုယ်အသုံးမ်ားဆုံးေဆးမ်ားမွာ အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ေဆးဆုိင္ မ်ား တြင္လည္း အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားမွာ အေရာင္းသြက္လွေပသည္။ အရပ္အေခၚ ကုိယ္ပူက်ေဆး၊ ဖ်ားနာေပ်ာက္ေဆးမ်ားသည္လည္း အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆး အုပ္စုဝင္မ်ားသာျဖစ္သည္။ အကုိက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးမ်ား၏ ျပင္းထန္ေသာ ေနာက္ဆက္တဲြဆုိးက်ဳိးမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္လူေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ ေသဆုံးလွ်က္ရွိ သည္။

အကုိက္ခဲေပ်ာက္ေဆး (NSAID) မ်ားသည္ Prostaglandins ထြက္ရွိမႈကုိ ပိတ္ထားျခင္းျဖင့္ နာက်င္မႈ ကုိ သက္သာေစသည္။ ၎ Prostanglandins မ်ားသည္ အစာအိမ္နံရံေပၚရွိ ခၽြဲေျမွးလႊာမ်ား ေကာင္းမြန္ခုိင္ မာေနေစရန္ ထိန္းသိမ္းေပးထားသည္။ အကုိက္ခဲေပ်ာက္ေဆး (NSAID) မ်ားေၾကာင့္ Prostanglandins မ်ား နည္းလာေသာအခါ အစာအိမ္နံရံေပၚရွိ ခၽြဲေျမွးလႊာမ်ား ပ်က္စီးလြယ္၍ အစာအိမ္အနာ ျဖစ္ေပၚ ေစ သည္။ ထုိ႔အ ျပင္ အကုိက္ခဲေပ်ာက္ေဆး (NSAID) မ်ားသည္ အက္ဆစ္အေပ်ာ့ စားေလးမ်ား ျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ အစာအိမ္နံရံ ေပၚရွိ ခၽႊဲေျမွးလႊာမ်ားကုိ တုိက္ရုိက္နည္းအားျဖင့္လည္း ပ်က္စီးေစသည္။ Asprin ကဲ့သုိ႔ေသာ ေဆးမ်ားကုိ ေန႔စဥ္ ၇၅ မီလီဂရမ္ခန္႔ ေသာက္သုံးျခင္းသည္ပင္ ျပင္းထန္ေသာ ေနာက္ဆက္တဲြဆုိးက်ဳိးမ်ား ျဖစ္သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရသည္။အသက္အရြယ္ႀကီးျခင္း၊ အစာအိမ္အနာျဖစ္ဖူးျခင္း၊ စတီးရြိဳက္ေဆး၊ ေသြးက်ဲေဆးမ်ားႏွင့္ တဲြေသာက္ ျခင္း၊ အကုိက္ခဲေပ်ာက္ေဆး ပမာဏမ်ားျခင္း၊ အကုိက္ခဲ ေပ်ာက္ေဆး ႏွစ္မ်ဳိးသုံးမ်ဳိးတို႔ကိုတဲြလ်က္ေသာက္ျခင္းတုိ႔သည္ အစာအိမ္အနာ ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာ အေၾကာင္း မ်ားျဖစ္သည္။

အရက္ေသာက္ျခင္း၊ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းသည္လည္း အစာအိမ္ေရာဂါကုိ ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားသည္ ေဆးလိပ္မေသာက္သူမ်ားထက္ အစာအိမ္အနာ ပုိမုိျဖစ္ပြားရုံသာမက အနာအက်က္ေႏွးျခင္း၊ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆုိးက်ဳိးမ်ား ပုိမုိျဖစ္ပြားလြယ္ျခင္းတို႔ကုိပါ ေတြ႔ရွိရသည္။ ေဆးလိပ္မွ ထြက္ေသာ အႏ ၱရာယ္ရွိေသာ ျဒပ္ေပါင္းမ်ားသည္ အစာအိမ္ နံရံေပၚရွိ ခၽႊဲေျမွးလႊာမ်ား ပ်က္စီး လြယ္ေစသည္။

အရက္ေသာက္ျခင္းသည္ အစာေခ်ရည္ (Gastric Acid) ကုိ ပုိမုိထြက္ေစသည္။ အစာေခ်ရည္သည္ အစာအိမ္ နံရံေပၚရွိ ခၽႊဲေျမွးလႊာမ်ား ပ်က္စီးေစရာတြင္ အဓိကအခန္းမွ ပါ၀င္သည္။ အစာအိမ္ နံရံေပၚရွိ ခၽႊဲေျမွးလႊာမ်ားသည္ အစာအိမ္နံရံမ်ားကုိ အဓိက ကာကြယ္ေပးထားသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ၎ အစာအိမ္ နံရံေပၚရွိ ခၽႊဲေျမွးလြာမ်ား ခုိင္ခံမႈ အားနည္းေစေသာ အေၾကာင္းမ်ား အားလုံးသည္ အစာအိမ္အနာကုိ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္သည္။

အစားအေသာက္မ်ားႏွင့္ အစာစားခ်ိန္

အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းမ်ားတြင္ အစားအေသာက္မ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွပါ၀င္သည္။ အစာမေၾကလြယ္ေသာအစာမ်ား၊ အပူအစပ္မ်ား၊ လက္လုပ္ခ်ဥ္မ်ားသည္ အစာအိမ္ကုိ ဒုကၡေပးႏုိင္ေသာ အစားအစာမ်ားျဖစ္သည္။ ေကာ္ဖီသည္ အစာမ်ဳိႁပြန္ေအာက္ပုိင္းရွိ ႂကြက္သားမ်ားကုိ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေစသျဖင့္ ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း ကုိပုိမုိျဖစ္ေစႏုိင္သည္။ အစာလြန္ျခင္း၊ အစာစားခ်ိန္မမွန္ျခင္းတုိ႔သည္ အစာေခ်ရည္မ်ားမွ အစာအိမ္နံရံ ခၽြဲေျမွးလႊာမ်ားကုိ ပ်က္စီးေစျခင္းျဖင့္ အစာအိမ္အနာ ျဖစ္ပြားေစႏုိင္သည္။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားလြန္းျခင္းသည္လည္း အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိျခင္း၊ အစာစားခ်ိန္မမွန္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ႏွင္႔ အရက္ ေသာက္ျဖစ္လြယ္ျခင္းတုိ႔ကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္သျဖင္႔ အစာအိမ္အနာ ျဖစ္ပြားေစႏုိင္သည္။

အစာအိမ္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ အစာအိမ္နာေရာဂါ လကၡဏာမ်ား

ဗုိက္နာဗုိက္ေအာင့္ျခင္း၊ ရင္ေခါင္းပူျခင္း၊ ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္းႏွင့္ အစာစားခ်င္စိတ္မရွိျခင္းတုိ႔သည္ အစာအိမ္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ အစာအိမ္အနာေရာဂါလကၡဏာမ်ားျဖစ္သည္။ ဗုိက္နာဗုိက္ေအာင့္ျခင္းသည္ ရင္ညႊန္႕ အနားတစ္၀ုိက္တြင္ျဖစ္ၿပီး ပူေလာင္ေသာ သုိ႔မဟုတ္ ကုိက္ျဖတ္ခံေနရေသာ နာက်င္မႈမ်ဳိးျဖစ္ သည္။ ေက်ာႏွင့္ ရင္ႏွင့္ ညွပ္ေအာင့္သည္ဟုလည္း လူနာမ်ားကေျပာျပတတ္သည္။ ၎နာက်င္မႈသည္ အစာစားလွ်င္ သက္သာ ျခင္း၊ ပုိဆုိးျခင္းရွိပါက အစာအိမ္ေရာဂါလကၡဏာျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား

အစာအိမ္ ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္းသည္ အျဖစ္အမ်ားဆုံးေသာ ေနာက္ဆက္တဲြဆုိးက်ဳိးျဖစ္သည္။ အသက္ႀကီးေသာသူမ်ား အထူးသျဖင့္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ထက္ႀကီးေသာ သူမ်ားတြင္ အစာအိမ္ေသြးေၾကာ ေပါက္ ျခင္း ပုိျဖစ္တတ္သည္။ ေကာ္ဖီေရာင္အန္ျခင္း၊ ကတၱရာေစးကဲ့သုိ႔ ၀မ္းမဲမဲသြားျခင္း တို႔သည္ အစာအိမ္ ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္း၏ လကၡဏာမ်ားျဖစ္သည္။ အစာအိမ္ေရာဂါ လူနာမ်ား၏ ၂၀ % ေသာ လူနာမ်ားတြင္ အစာအိမ္ေရာဂါ လကၡဏာမျပဘဲ အစာအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္း ျဖစ္သြားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိ ရသည္။

အစာအိမ္ေပါက္ျခင္းသည္ ဒုတိယအျဖစ္အမ်ားဆုံး ေနာက္ဆက္တဲြ ဆုိးက်ဳိးျဖစ္သည္။ အစာအိမ္ ေရာဂါ လူနာမ်ား၏ ၆ % မွ ၇% တြင္ အစာအိမ္ေပါက္ျခင္း ေနာက္ဆက္တဲြဆုိးက်ဳိး ေတြ႔ရွိရသည္။ ၀မ္းဗုိက္ ေဖာင္းလာျခင္း၊ ၀မ္းဗုိက္အထိမခံႏုိင္ေအာင္နာျခင္းတုိ႔သည္ အစာအိမ္ေပါက္ျခင္း၏ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္သည္။ အစာအိမ္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ျခင္းသည္ အေတြ႔ရနည္းေသာ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆုိးက်ဳိးျဖစ္ၿပီး ၁% မွ ၂% ခန္႔ေသာ လူနာမ်ားတြင္သာ ေတြ႔ရသည္။ အစာစားၿပီးတုိင္းအန္ျခင္း၊ ဗုိက္ေဖာင္းလာျခင္း၊ ၀မ္း ခ်ဳပ္ျခင္းတုိ႔သည္ အစာအိမ္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ေသာလကၡဏာမ်ားျဖစ္သည္။ အစာအိမ္ကင္ဆာသုိ႔ ေျပာင္း လဲျခင္းသည္ အစာအိမ္အတြင္း အနာျဖစ္ေသာေနရာ၊ H.Pylori ပုိးကူးစက္မႈ၊ အသက္အရြယ္ႀကီး ရင့္မႈတုိ႔ ေပၚတြင္ မႈတည္သည္။

ေ႐ွာင္ရန္

အစာအိမ္အနာ ျဖစ္ေပၚလွ်င္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ အပူအစပ္စားျခင္း၊ လက္သုပ္ခ်ဥ္ ႏွင္႔အသုပ္မ်ားစားျခင္း၊ မာေသာအရာမ်ား (ထမင္းေၾကာ္၊အေၾကာ္)၊ အကုိက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးမ်ား၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ ျပင္းျပင္းေသာက္ျခင္းတုိ႔ကုိ ေရွာင္ၾကည္ရမည္။

ေဆာင္ရန္

အစာကုိ အခ်ိန္မွန္မွန္စားျခင္း၊ အစာကုိေၾကညက္စြာ၀ါးစားျခင္းတုိ႔သည္ သင္၏ အစာအိမ္က်န္းမာေရး ကုိ မ်ားစြာအေထာက္အကူျဖစ္သည္။ အနာျဖစ္ခ်ိန္တြင္ အစာေပ်ာ့ေပ်ာ့ အျဖဴထည္စားျခင္းႏွင့္ ႏြားႏုိ႔ေသာက္ ျခင္းတုိ႔သည္ အနာက်က္ျမန္ေစႏုိင္သည္။

ဘ၀ေနထိုင္မွုပံုစံ

လူတစ္ဦးမွတစ္ဦးသို႔ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ကူးစက္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္ေသာ လူမႈ ဘဝ ေနထိုင္မႈဟန္ပန္မ်ားတြင္ ေနထိုင္ရျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေရာဂါအစုအေဝးကို ကူးစက္မႈ မရွိ္ ေသာေရာဂါမ်ား (Non Communicable Diseases) ဟုေခၚသည္။ ယေန႔ကမၻာတြင္ စုစုေပါင္း ေသဆံုးမႈ၏ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ NCDs ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ၎ေသဆံုးမႈ၏ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ား တြင္ျဖစ္သည္။ ေန႕စဥ္ဘ၀ ေနထုိင္မႈပုံစံတြင္ အႏၱရာယ္အမူအက်င့္ (Behavior Risk Factors) မ်ားျဖစ္ သည့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးရြက္ႀကီးငုျံခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္ေသာ အစား အေသာက္မ်ားစားျခင္း၊ ကုိယ္ကာယေလ့က်င့္ခန္းလႈပ္ရွားမႈနည္းျခင္း၊ အရက္ကိုအလြန္အကၽႊံ ေသာက္ျခင္း တုိ႔သည္ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေပၚေစသည့္ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းမ်ား ျဖစ္သည္။



အစာအိမ္ေရာဂါသာမက အျခားေသာေရာဂါမ်ား မခံစားရေစရန္ ေဆးလိပ္လံုးဝမေသာက္၊ အရက္ ကို လံုးဝမျဖတ္ႏိုင္သည့္တိုင္ အရက္ကိုခ်င့္ခ်ိန္ေသာက္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ့က်င့္ခန္းကို ေန႔စဥ္နာရီ ဝက္ခန္႔ မွန္မွန္လုပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္ေသာ အစားအေသာက္မ်ားစားျခင္းဆိုေသာ ‘ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံ’ (Life Style) ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔လိုသည္။ အထူးသျဖင့္ ေန႔စဥ္စားသံုးသည့္ အစား အေသာက္ မ်ားတြင္ သရက္သီးမွည့္၊ သေဘၤာသီးမွည့္စေသာ အဝါေရာင္သစ္သီးမ်ား၊ ဒန္႔သလြန္ရြက္၊ ကန္စြန္းရြက္စသည့္ အစိမ္းရင့္ေရာင္ ဟင္းရြက္မ်ား၊ ေရႊဝါကန္စြန္းဥ၊ မုန္လာဥနီ စေသာ အဝါေရာင္ႏွင့္ အနီေရာင္ သစ္ဥသစ္ဖုမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေဖာေဖာသီသီ စားသံုးသင့္သည္။ အဆီမ်ိဳးစံုကို တတ္ႏိုင္သမွ် ဆင္ျခင္၍စားရမည္။ ၾကက္ဥ၊ ေထာပတ္၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္စသည့္ ျပည့္ဝဆီမ်ားသည့္ အစာမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္သင့္သည္။ အငန္ကို ဆင္ျခင္ၿပီး အိုင္အိုဒင္းဆားမ်ားကိုသာစားရမည္။ အခ်ိဳရည္ကို လည္း တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရမည္။ သို႔မွသာ ကူး စက္ မဟုတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ မသန္မစြမ္းျဖစ္မႈႏွင့္ အရြယ္မေရာက္မီ ေသဆံုးမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာမည္ ျဖစ္ပါ ေတာ့ သည္။

ေန၀င္းေအာင္

ျပည္သတင္းလူငယ္(ျပည္သတင္း)