အစၥေရးတို႔ႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းတို႔သည္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပန္လည္ စတင္ရန္(ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)

အစၥေရးတို႔ႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းတို႔သည္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပန္လည္ စတင္ရန္  ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်မီ PLO အရာရွိမ်ားကို ပါလက္စတုိင္း အာဏာပုိင္ အဘတ္စ္က  အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏

အဆုိျပဳခ်က္မ်ားကုိ ရွင္းျပခဲ့ေၾကာင္း လန္ဒန္အေျခစိုက္ အလ္ဟယတ္ သတင္း အဆုိအရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကုိ ျပန္လည္ က်င္းပေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အမ္မန္မွ မထြက္ခြာမီ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခား ဝန္ႀကီးက ေၾကညာခဲ့သည္။

အမ္မန္ရွိ ပါလက္စတုိင္း သံ႐ံုး၏ ေၾကညာခ်က္ သတင္းအရ ကယ္ရီႏွင့့္ ပါလက္စတုိင္း အာဏာပုိင္ မာမြတ္ အဘတ္စ္တုိ႔အၾကား အေရးပါေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ရပ္မွာ ခရီးေပါက္ သြားၿပီဟု ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီက အစၥေရးတုိ႔ကို ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကနဦး အဆိုျပဳခ်က္မ်ား အတြက္   ေသခ်ာစြာ စဥ္းစားၾကရန္ တိုက္တြန္းလုိက္ေၾကာင္း ယင္းကနဦး အဆုိျပဳခ်က္သည္  အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတိုင္း  ညႇိႏႈိင္းေဆြး ေႏြးပြဲ  ျပန္လည္စတင္ က်င္းပႏိုင္ရန္ အတြက္  ရည္ၫႊန္း ကိုးကားခ်က္၏ စည္းကမ္း အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္လာမည့္  ႀကိဳတင္ အရိပ္လကၡဏာ ျပျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ဆုိသည္။ အစၥေရးတုိ႔ အေနျဖင့္ အဆိုပါကနဦး အဆုိျပဳခ်က္ကုိ အေလးအနက္ ဆင္ျခင္သင့္ေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းမွာ ယင္းကနဦး အဆုိျပဳခ်က္တြင္  အစၥေရးကုိ အာရပ္ ၂၂ ႏိုင္ငံႏွင့္ မြတ္စလင္ ၃၅ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၇ ႏိုင္ငံ၏  ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ကတိကဝတ္မ်ား ပါရွိၿပီး အားလံုးက အစၥေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပဳလုပ္ၾကရန္ ျဖစ္ႏုိင္ဖြယ္ရွိရာ  အလားအလာမ်ား အတြက္ ရပ္၍ ေစာင့္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကယ္ရီက အာရပ္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ အက္ဘတ္စ္ တို႔ကို အမ္မန္၌ ေတြ႕ဆံုစဥ္က ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ကနဦး အဆိုျပဳခ်က္ကို ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ ေဘရြတ္ၿမိဳ႕၌  က်င္းပခဲ့ေသာ အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ထိပ္သီးအစည္း အေဝး၌ ေဆာ္ဒီ အာေရဗ်က တင္သြင္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယင္း အဆုိျပဳခ်က္တြင္ အစၥေရးကုိ အျပည့္အဝ အသိ အမွတ္ျပဳထားေသာ္လည္း ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၄ ရက္က နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ မ်ဥ္းမ်ား အတုိင္း အျပည့္အဝျပန္လည္ ေပးအပ္မွသာလွ်င္ ယင္းသို႔ လံုးဝအသိ အမွတ္ျပဳမည္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ယင္း နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ဟု ဆုိရာ၌ ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ ေဒသႏွင့္  အေရွ႕ေဂ်႐ု ဆလင္တို႔ ပါဝင္ရမည့္အျပင္ ပါလက္စတိုင္း စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား အတြက္  ေျဖရွင္းခ်က္တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ရန္လိုေပ သည္။

ယင္းကနဦး အဆိုျပဳခ်က္ကို လြန္ခဲ့ေသာ သံုးလက ေျဖေလွ်ာ့မႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ ကာတာမွ ထိပ္တန္း အရာရွိက အနာဂတ္ အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတုိင္း တို႔၏ နယ္နိမိတ္မ်ား သတ္မွတ္ရာ တြင္ ေျမခ်င္းလဲလွယ္မႈ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ အလားအလာမ်ားကို တင္ျပထားခဲ့သည္။ အာရပ္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ကယ္ရီ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို ေဂ်ာ္ဒန္ သတင္း ေအဂ်င္စီ က ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ထုတ္ျပန္၍ ေျပာၾကားရာ၌ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ေရးကို အသိအမွတ္ျပဳေရး ေျဖရွင္းခ်က္ကို ဦးတည္သြားႏုိင္ေၾကာင္း ေမွ်ာ္လင့္ရသည္ဟု ဆုိသည္။ အာရပ္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ကိုယ္စားလွယ္က အမ္မန္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ အတည္ျပဳ ေျပာၾကားရာ၌  ပါလက္စတုိင္းႏွင့္ အစၥေရးတို႔ အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပန္လည္ အသက္ဝင္ေစရန္ ကယ္ရီ၏ အႀကီးအက်ယ္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈမ်ားကို ေထာက္ခံေၾကာင္းႏွင့္  ညႇိႏႈိင္းေဆြး  ေႏြးမႈမ်ား စတင္ရန္အတြက္ ေျမေနရာ အခင္းအက်င္းႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းမြန္ေသာ ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေန ကို စီမံေပးမည္ဟု ကယ္ရီက  ေကာ္မတီ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ အႀကံဥာဏ္မ်ား တင္ျပျခင္းကုိ ေထာက္ျပ ေျပာဆိုသြားခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ သစ္လြင္၍ အေရးပါေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရး အေျခအေနမ်ားကို ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးပြဲ ျပန္လည္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေရးကို ဆုိလုိသည္။

အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕က ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္မွာ ေဒသကို ေကာင္းခ်ီးေပးမည့္ လံုၿခံဳေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ႀကီးပြား တိုးတက္ေရးတုိ႔ကို ေပးစြမ္းႏိုင္ေသာ ပါလက္စတိုင္းႏွင့္ အစၥေရးတို႔ အၾကား မွ်တ၍ ၿပီးျပည့္စံုေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကီး တစ္ရပ္ ေအာင္ျမင္စြာ ရရွိၿပီး  ျပႆနာကို လံုးဝ အၿပီးသတ္ ရပ္စဲသြားေစရန္  ေနာက္ဆံုး အေျခအေန၊ အေရးအရာမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေရးႀကီးသည့္ ညႇိႏႈိင္း ေဆြးေႏြးမႈမ်ား စတင္ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္ သြားမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားပါေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသြားသည္။ အာရပ္ အဖြဲ႕ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သည့္ အနာဂတ္ သေဘာတူညီခ်က္မဆို ႏိုင္ငံတည္ေထာင္ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ား အေပၚတြင္ အေျခခံရမည့္ အျပင္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၄ ရက္က ရွိခဲ့ေသာ  နယ္နိမိတ္မ်ဥ္း ေၾကာင္းမ်ားအေပၚ လြတ္လပ္ေသာ ပါလက္စတိုင္း ႏိုင္ငံတစ္ရပ္ တည္ ေထာင္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး တန္ဖိုးတူအရြယ္ ပမာဏကန္႔သတ္ခ်က္ရွိ နယ္ေျမလဲ လွယ္မႈတစ္ရပ္ႏွင့္ အတူ တည္ေထာင္ရ မည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ကုိယ္စားလွယ္ အရာရွိမ်ားက သမၼတ အိုဘားမားႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီတုိ႔၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိေစရန္ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ကို ေက်းဇူးတင္ ခ်ီးက်ဴးပါေၾကာင္းႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား အားလံုးႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသမွ်တ၍ ၿပီးျပည့္စံုေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကီး တစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚေအာင္ျမင္မႈ အတြက္ ၎တုိ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ကိုလည္း ခ်ီးက်ဴး၍ ေက်းဇူးတင္ရွိပါေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီတြင္ အေမရိ ကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွစ၍  အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ေဒသသို႔ (၆) ႀကိမ္ေျမာက္ ခ်စ္ၾကည္ေရး အလည္ အပတ္ခရီး ေရာက္ရွိလာေသာ ကယ္ရီ ႏွင့္ အက္ဘတ္စ္တုိ႔ အၾကား ေဆြးေႏြးခ်က္ အေသးစိတ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ျဖစ္ေစ၊ ပါလက္စတုိင္း အရာရွိမ်ားက ျဖစ္ေစ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မျပဳေသးေပ။

အစၥေရး အရာရွိမ်ားကလည္း PLO ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ၎တို႔၏ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ခ်မွတ္ ၿပီးေနာက္မွသာ အဆိုပါကိစၥ အေပၚ သေဘာထားမ်ားကို ေျပာႏုိင္မည္ျဖစ္ရာ ယခု ေျပာဆုိျခင္း မျပဳႏိုင္ ေသးဟုဆုိသည္။ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ တန္ရာဟုက ပါလက္စတိုင္းတုိ႔ႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပန္လည္က်င္းပႏိုင္ေရးကို ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီး ေဆြးေႏြးပဲြသည္ အစၥေရးတုိ႔အတြက္ အသက္ေသြးေၾကာ ပမာ အေရးႀကီး၍ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီကို  ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပရန္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈမ်ားအတြက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းႏွင့္ ပါလက္စတုိင္း တို႔အေနျဖင့္ အေရးတႀကီး တာဝန္ရွိ သည့္အေနျဖင့္ က်င္းပသြားမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္မီ ပါလက္စတုိင္း အက်ဥ္းသား တခ်ဳိ႕ကို ျပန္လႊတ္ေပးသြားမည္ဟု အစၥေရးတုိ႔က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ပထမ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို  ဝါရွင္တန္၌ အေရွ႕တစ္ပတ္ေလာက္တြင္ က်င္းပရန္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ကယ္ရီအေနျဖင့္  ေလးရက္ၾကာ လြန္းပ်ံသံ တမန္လုပ္ငန္းကို အေျပးအလႊား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ယင္းသို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ျပန္လည္စတင္ က်င္းပေတာ့ မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစၥေရး ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ယူေမာ္ စတိန္းနစ္ဇ္က အစိုးရေရဒီယုိမွ အစၥေရး ျပည္သူတို႔အား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္ဂ်မင္ ေနတန္ရာဟု ခ်မွတ္ထားသည့္ အေျခခံ မူမ်ားအရ  ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အျမန္ဆံုး စတင္က်င္းပေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာသြားသည္။   ပါလက္စတုိင္း အက်ဥ္းသားမ်ားကို အဆင့္လိုက္ လႊတ္ေပးမည္ျဖစ္ရာ အေရအတြက္ အတိအက်ကို မေၾကညာသြားေသာ္လည္း အစၥေရး အရာရွိတစ္ဦး အဆိုအရ ယင္းကိစၥ ေဆြးေႏြးၿပီးျဖစ္ရာ လပုိင္းအတြင္း ပါလက္စတိုင္း အက်ဥ္းသား ၃၅ဝ လႊတ္ေပးရန္ ျဖစ္ၿပီး ယင္းတုိ႔အထဲတြင္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ မတိုင္မီကတည္းက အက်ဥ္းက်ခံေနရသူ ၁ဝဝ ခန္႔လည္း ပါဝင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အစၥေရး လူ႔အခြင့္အေရး အုပ္စု၏ အဆုိအရ အစၥေရး အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္ ပါလက္စတုိင္း အက်ဥ္းသားေပါင္း ၄၈၁၇ ဦး ရွိသည္ဆုိ၏။

သူတုိ႔အပိုင္း အေနျဖင့္ ပါလက္စတုိင္း တို႔က အေရးႀကီးေသာ ညႇိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို အနည္းဆံုး ကိုးလၾကာ က်င္းပမည္ဟု ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၏ လီကြပ္ပါတီဝင္ မစၥတာ စတိန္းနက္ဇ္ က  ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ယခုတစ္ႀကိမ္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး  ဂြၽန္ကယ္ရီမျဖစ္ ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳစား အားထုတ္ခဲ့သည့္ အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ား  ျပန္လည္စတင္ေရး ကိစၥ၏ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား မည္သို႔ရွိလာ ႏိုင္သည္ကုိ သိရွိႏုိင္ပါရန္  ေရးသား လိုက္ရပါသည္။    

ကုိကုိဟန္